Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji �niversitesi

A��k Eri�im Hakk�nda

Yay�n Tarihi : 12.11.2020 08:00

Okunma : 1896

K�t�phane ve Dok�mantasyon Daire Ba�kanl��

GAZ�ANTEP �SLAM B�L�M VE TEKNOLOJ� ÜN�VERS�TES� YAYINLARI VE ARA�TIRMA VER�LER� AÇIK ER��M POL�T�KASI

Giri�

Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi, bilimin ve teknolojinin ilerlemesine katk� sa�lamay�, aç�k, tekrarlanabilir ve güvenilir ara�t�rma ç�kt�lar� ile uygulamalar�n� benimseyerek; toplum ve tüm d�� payda�lar� yarar�na bilginin geni� yay�l�m�n� taahhüt eder.
Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi “aç�kl�k”� yol gösterici ilkelerinden biri olarak kabul eder ve bu ilkenin yan� s�ra yeni çal��ma modellerini ve yeni sosyal ili�kileri mümkün k�lan, i�birli�ini, bilginin yay�lmas�n�, ara�t�rma ç�kt�lar�n�n eri�ilebilirli�ini, yeniden kullan�labilirli�ini etkin k�lmak ad�na, yay�nlara ve verilere aç�k eri�imi te�vik eden, aç�k bilimi desteklemek için gerekli altyap�y� in�a eden araçlar ve ara�t�rma süreçlerini özendirerek ve destekleyerek, geli�tirmeyi taahhüt eder.
Aç�k bilim, ara�t�rmay� daha �effaf, titiz ve verimli k�lar; yenilikçili�i ve halk�n kat�l�m�n� te�vik eder. Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi kamu taraf�ndan finanse edilen tüm ara�t�rma ve ara�t�rma verilerinin halka ve dünyadaki tüm ara�t�rmac�lara ücretsiz olarak sunulmas� gerekti�ine inanmaktad�r.

Yetki Alan� ve Politikan�n Etkisi

Politika Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nde aktif olan tüm ara�t�rmac�lar için geçerlidir. Ara�t�rman�n üçüncü taraflarca finanse edildi�i durumlarda, eri�im haklar�, depolama ve saklama ile ilgili taraflarla yap�lan herhangi bir anla�ma bu politikaya göre önceliklidir.

Politika Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Senatosu taraf�ndan onaylanm��t�r ve 26/12/2019 tarihinden itibaren yürürlü�e girer.

Haklar, Sorumluluklar ve Görevler

Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi �unlardan sorumludur:

Aç�k Eri�im / Aç�k Bilime geçi�i gerçekle�tirmek için gerekli altyap� ve finansman� sa�lamas� yan�nda, ara�t�rmac�lar� ve di�er tüm personeli hedefleyen e�itim, ö�retim ve bilinçlendirme faaliyetleri yoluyla bu geçi�i desteklemek ve güçlendirmek. Aç�k Bilim becerilerinin kazan�lmas�n�n, ara�t�rmac�lara sunulan mesleki e�itim ve kariyer geli�iminin ayr�lmaz bir parças�n�n olu�turulmas�na katk� sa�lamak.
Benzersiz tan�mlay�c�lar�n (DOI’ler, ORCID veya di�erleri gibi) kullan�m�n�n zorunlulu�unu sa�lamak.
Veri Yönetimi Planlar�n�n geli�tirilmesi ile ilgili konular� içeren, ancak bunlarla s�n�rl� olmayan Ulusal ve Avrupa Birli�i yasalar�na uyumlu veriler ile ilgili tüm konulardan sorumlu bir Veri Yöneticisi atamak.
Verilerin ve di�er kay�tlar�n depolanmas�, korunmas�, kaydedilmesi, saklanmas� ve da��t�m� için uzun vadeli koruman�n yan� s�ra, ara�t�rmac�lara uygun rehberlik için mekanizmalar ve hizmetler sa�lamak ve bu hizmetleri geli�tirmek.
Vatanda� bilimi projelerine kat�l�m, aç�k akran de�erlendirmesi deneyimi veya Aç�k E�itim Kaynaklar�n�n kullan�m� gibi yay�nlara ve verilere aç�k eri�imin sa�lanmas�n�n ötesinde ara�t�rma de�erlendirmesi ve ölçme kriterlerini iyile�tirmede Aç�k Bilim uygulamalar�n� yerle�tirmek.
Akademik ar�ivin içeri�ini sistem taraf�ndan sa�lanan istatistiklerle izlemek, politika uyumlulu�unu takip etmek.
Kurumun akademik ar�iv ve di�er ara�t�rma altyap�lar�n�n FAIR veri ilkeleri (Findable=Bulunabilir, Accessibe=Eri�ilebilir, Interoperable=Birlikte Çal��abilir, Reusable=Yeniden Kullan�labilir) ve Avrupa Aç�k Bilim Bulutu teknik özellikleriyle ilgili sertifika gerekliliklerine uygunlu�unu sa�lamak.
�çerik ve veri yay�nlamak için Aç�k Lisans politikas�na sahip olmak.

Ara�t�rmac�lar �unlardan sorumludur:

Bu Politikada belirtilen ilke ve �artlara uygun olarak yay�nlar�, verileri ve e�itim kaynaklar�n� yönetmek.
Öncelikli üçüncü taraflarla herhangi bir anla�ma olmamas� durumunda, yay�nlar�n ve verilerin üretimi, i�lenmesi, depolanmas�, yönetimi ve da��t�m� ile ilgili örgütsel, düzenleyici, kurumsal ve di�er sözle�meden do�an yasal yükümlülüklere uymak.
Verilerin i�lenmesini yöneten ilkelerin (mevcut Politika ve fon verenlerin yetkilerine uygun olarak) bir Veri Yönetim Plan�nda yer almas�n� sa�lamak.

Yay�nlara Aç�k Eri�im

Ara�t�rmac�lar�n akademik ar�ive tam metnin (yay�nlanm�� makale veya makalenin yay�nlanmadan önceki hakem kontrolünden geçmi� kopyas�) yan� s�ra ilgili üst verilerin önceden veya yay�nland�ktan sonra makine taraf�ndan okunabilir elektronik kopyas�n� koymas�n� zorunlu tutar. Ara�t�rmac�lar yay�nlar�n�n akademik ar�ive zaman�nda konulmas�ndan sorumludurlar. Bu durum, yay�nlar�n aç�k eri�imde yay�nlanmas� (Alt�n Aç�k Eri�im) durumunda da geçerlidir.
“Ye�il Aç�k Eri�im” söz konusu oldu�unda, Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi 1. maddede bahsedilen tüm yay�nlar�n tam metinlerinin en fazla 6 ay içinde (ya da sosyal bilimler ve be�eri bilimlerdeki yay�nlar için 12 ay içerisinde) standart bir aç�k lisans alt�nda eri�ilebilir olmas�n� zorunlu tutar. Monograflar�n akademik ar�ive konulmas� zorunludur, ancak yay�nc� ambargosu sona erene kadar eri�im kapal� kal�r.
“Kapal�” yay�nlar�n görünürlüklerini art�rmak amac� ile, yay�n�n üst verilerinin aç�k bir �ekilde eri�ilebilir olmas� gerekir.
Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Mensuplar�, birden fazla kurumdan birden fazla yazarla i�birli�i yaparak haz�rlad�klar� çal��malar� Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Akademik Ar�ivi’nde depolayabilirler. Birden fazla Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi mensubu taraf�ndan gerçekle�tirilmi� çok yazarl� çal��malarda ise, kayna�� ba�yazar depolar.
Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi, mensuplar�n�n yay�nlar�n� bireysel veya kurumsal olarak de�erlendirirken sadece üst veri ve tam metinleri yukar�da belirtilen �artlara uygun olarak akademik ar�ive konulan yay�nlar� de�erlendirir.
Üyelerini telif hakk� sahipli�ini korumaya ve sadece yay�nlama için gerekli olan haklar konusunda yay�nc�lara lisans vermeye te�vik eder. Bu, yay�n sözle�mesinde ek kullan�larak mümkündür. Örnek �ablonlara eri�ilebilir: https://sparcopen.org/wp- content/uploads/2016/01/Access-Reuse_Addendum.pdf
Ara�t�rmac�lar� mevcut politikan�n yürürlü�e girdi�i tarihten önce yazd�klar� yay�nlar� akademik ar�ive koymaya ve bu yay�nlar� mümkün olan en k�sa sürede aç�k bir �ekilde eri�ilebilir k�lmaya te�vik eder.

Ara�t�rma Verilerine Aç�k Eri�im

Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi, ara�t�rmac�lar�n bilimsel yay�nlarda sunulan sonuçlar� do�rulamak için gerekli olan ara�t�rma verilerini uluslararas� standartlarda uygun bir ar�ive koymalar�n� te�vik eder.
Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi verilerin ve hizmetlerin aç�k ve FAIR ilkelerine göre ele al�nmas�n� gerektirir. Veriler ayr�ca izlenebilir ve mümkün olan her durumda kullan�labilir olmal�d�r.
Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Ara�t�rma Ekosistemi “mümkün oldu�unca aç�k, gerekti�i kadar kapal�” ilkesine uyar. E�er veriler yasal, gizlilik veya ilgili di�er (örne�in hassas veri veya ki�isel veriler) nedenlerle aç�k de�ilse, bu anla��l�r biçimde aç�klanmal�d�r. Verilerin bulunmas�n� sa�layan üst verileri her durumda sa�lar.
Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Aç�k Bilim kaynaklar�n�n izlenmesi için Aç�k Bilim Bulutu �artlar�n�n kabul edilmesini te�vik eder.
Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi ara�t�rmac�lar�n, dahil olduklar� her ara�t�rma faaliyeti için uygun bir Veri Yönetim Plan� sunar.
Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi ara�t�rmac�lar� uygun lisanslar�n belirlenmesi yoluyla proje sonras� kullan�m haklar�n� tan�mlar.
Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi ara�t�rma verileri için minimum ar�iv süresi, kal�c� bir tan�mlay�c�n�n atanmas�ndan sonra 10 y�ld�r. Gerekli ar�iv süresinin sona ermesinden sonra veya yasal ve etik nedenlerden dolay� bu kay�tlar�n silinmesi veya imha edilmesi durumunda, bu tür eylemlerin tüm yasal ve etik perspektiflerinin dikkate al�nmas� gerekmektedir.

Aç�k Bilim

Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Aç�k Bilim uygulamalar� anlay��n� aktif olarak te�vik eder (Yay�nlar ve verilere aç�k eri�imin ötesinde). Örne�in vatanda� bilimi projelerine kat�l�m, aç�k akran de�erlendirmesinin kullan�m�, aç�k e�itim kaynaklar�n�n kullan�m�, aç�k ve standart aç�k lisanslar alt�ndaki verilerin ve içeri�in serbest b�rak�lmas� ve bunlar�n geli�imini takip eder.

Altyap�

Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi onaylanm�� kalite standartlar�n� kar��lar (OpenAIRE uyumlu, FAIR ilkelerini kar��lar) ve Avrupa Aç�k Bilim Bulutu ile ba�lant�l�d�r.
Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi kay�tlar�n uluslararas� standartlarda uygun ar�ivlerle ve OpenAIRE Üst Veri �emas� arac�l��yla birlikte çal��abilir olmas�n� sa�lar.

Ara�t�rma De�erlendirme ve Ölçme

Fon sa�lay�c� kurulu�lar, di�er uygun birimler ile i�birli�i içinde konuyla ilgili Avrupa’daki geli�meleri ve Avrupa Aç�k Bilim Politikas� Platformu’nun çal��malar�n� izleyerek ara�t�rma kalitesini ve Aç�k Bilim davran�� ve uygulamalar�n� te�vik eden bir ara�t�rma de�erlendirme çerçevesi geli�tirmeyi taahhüt eder. Farkl� disiplinler ve farkl� kariyer a�amalar�nda olan ara�t�rmac�lar üzerindeki etkilerini dikkate al�r.
Aç�k Bilim uygulamalar�n� kullanan ara�t�rmac�lar için ödül mekanizmalar�n�n olu�turulmas�n� (örne�in aç�k platformlar arac�l��yla kesin olmayan sonuçlar� payla�mak, aç�k yaz�l�m ve di�er araçlar� kullanmak, aç�k i�birlikli projelere kat�l�m� (vatanda� bilimi) vb.) taahhüt eder.

E�itim

Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Kütüphanesi/Bilgi Merkezi, bölümler ve di�er uygun kurumlarla (bu tür yasal hizmetler, ara�t�rma destek personeli, Veri Yönetim Plan� uzmanlar�) i�birli�i içerisinde aç�k bilimin benimsenmesini kolayla�t�rmak ve ara�t�rmac�lara, kütüphanecilere ve di�er destek personeline gerekli beceri ve uzmanl�k sa�lamak için e�itim kurslar� açmay� koordine eder. Bu tür e�itim kurslar�, aç�k eri�im yay�nc�l��, aç�k veri, veri yönetimi, ara�t�rma verisi ve ara�t�rma eti�i için gerekli becerileri içerir.
E�itim farkl� disiplinler dikkate al�narak tüm kariyer a�amalar�ndaki ara�t�rmac�lara sunulur ve müfredata dahil edilir.
Bu faaliyetler için uygun finansman sa�lan�r ve bu amaçla fon sa�lay�c� kurulu�lar ile birlikte di�er payda�larla olan sinerjiler ara�t�r�l�r.

Politikan�n Geçerlili�i

Bu politika Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Senatosu taraf�ndan her iki y�lda bir gözden geçirilecek ve güncellenecektir. Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Rektörlü�ü, bu politikan�n uygulanmas�ndan sorumlu olacak ve gerekti�inde ortaya ç�kabilecek anla�mazl�klar�n çözümünde ve politikada yap�labilecek de�i�iklikler konusunda yürütücü görevini üstlenecektir. Bu politikan�n ara�t�rma verileriyle ilgili olan bölümü Aç�k Bilim Politikas�n�n geçerlilik tarihinden itibaren iki y�l boyunca pilot olarak uygulanacakt�r.

Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Rektörlü�ü, bir Aç�k Bilim Komitesi kurulmas�na öncülük ederek bu kurulun yürütücülü�ünü üstlenecektir.

Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Aç�k Bilim Komitesi:

Rektör veya görevlendirece�i Rektör Yard�mc�s�
Fakülte Dekanlar� veya Temsilcileri
Enstitü Müdürleri
Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Bilgi ��lem Daire Ba�kan� ile Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Ba�kan�ndan olu�acakt�r.

Komite, gerekli gördü�ü hallerde politikay� revize etmekten sorumlu olacakt�r. Öneri ve görü�ler Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Rektörlü�ü’ne sunulacakt�r.

EK: Tan�mlar

Aç�k Akran De�erlendirmesi: �nceleme ve yay�n süresi boyunca hem inceleyenin hem de yazar�n birbirlerinin kimlikleri hakk�nda bilgi sahibi oldu�u bir bilimsel inceleme mekanizmas� olarak tan�mlanmaktad�r.

Aç�k Bilim: Bilimin; yay�nlar�n, ara�t�rma verilerinin, laboratuvar notlar�n�n ve di�er ara�t�rma süreçlerinin ücretsiz eri�ilebildi�i, ara�t�rman�n yeniden kullan�m�, da��t�m� ve üretilmesine izin veren ko�ullarla, di�er ara�t�rmac�lar�n birlikte çal��abilece�i ve katk�da bulunabilece�i �ekilde yap�lmas�d�r.

Aç�k E�itim Kaynaklar� (Open Education Resources): OECD’ye göre “ba�kalar� taraf�ndan e�itim amaçl� olarak serbestçe yeniden kullanmaya ve sürekli iyile�tirmeye izin veren aç�k lisanslar� kullanan ö�retim, ö�renme ve ara�t�rma materyalleri”dir.

Aç�k Eri�im: Bilimsel literatürün internet arac�l��yla finansal, yasal ve teknik bariyerler olmaks�z�n eri�ilebilir, okunabilir, kaydedilebilir, kopyalanabilir, yazd�r�labilir, taranabilir, tam metne ba�lant� verilebilir, dizinlenebilir, yaz�l�ma veri olarak aktar�labilir ve her türlü yasal amaç için kullan�labilir olmas�d�r.

Alt�n Yol Aç�k Eri�im: Akademik dergilerde yay�nlanan ara�t�rmac�lar�n çal��malar�n�n, yay�nlanan dergi arac�l��yla ve yay�nland�� andan itibaren aç�k eri�im olmas�d�r.
Ye�il Yol Aç�k Eri�im: Ara�t�rmac�lar�n, akademik dergilerde yay�mlanan çal��malar�n�n yay�na kabul edilmi� sürümünün birer kopyas�n�n aç�k ar�ivlerde aç�k eri�im olmas�d�r.

Aç�k Veri: Herhangi bir telif hakk�, patent ya da di�er kontrol mekanizmalar�na tabi olmaks�z�n herkes taraf�ndan ücretsiz ve özgürce kullan�labilen, tekrar kullan�labilen ve da��t�labilen veridir.

Akademik Çal��malar: Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Mensuplar�n�n ara�t�rmalar�, ald�klar� fonlar ve yarat�c� faaliyetleri sonucu ortaya ç�kan tüm çal��malar� ifade eder.

Akademik Ar�ivler ve Konu Ar�ivleri: Kamu kaynaklar�yla desteklenen bilimsel ara�t�rmalardan üretilen yay�nlar�, verileri ve di�er fikri ürünleri (tezler, ders malzemeleri, çal��ma raporlar�, vb.) toplayan, düzenleyen ve uzun dönemli olarak ar�ivleyen sistemlerdir.

Ara�t�rma: Bilginin ilerletilmesi hedefi ile her türlü yarat�c� ve sistematik çal��ma olarak tan�mlanmaktad�r.

Ara�t�rma Verisi: Bilimsel yay�nlarda sunulan sonuçlar� do�rulamak için kullan�lan veriler (örn. istatistikler, deney sonuçlar�, ölçümler, gözlemler, görü�me kay�tlar�, görüntüler, vb.) veya bir proje s�ras�nda kullan�lan ve Veri Yönetim Plan�’nda aç�klanan di�er verilerdir.

Ara�t�rmac�: Çal��anlar ve doktora ö�rencilerinin de dahil oldu�u, istihdam düzeylerine bak�lmaks�z�n, her seviyeden Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi ara�t�rma personelinin herhangi bir üyesi olarak tan�mlanmaktad�r.

Avrupa Aç�k Bilim Bulutu (European Open Science Cloud – EOSC): Avrupa Komisyonu’nun Nisan 2018’de ayr�nt�lar�n� aç�klad��, Avrupa Birli�i’ndeki 1,7 milyon ara�t�rmac� ve 70 milyon bilim ve teknoloji uzman�n�n akademik dergi ve kitaplarda “gömülü” verisinin toplanmas�n� ve bu verilerin herkesin kullan�m�na aç�lmas�n� hedefleyen bir projedir.

https://ec.europa.eu/research/openscience/index.cfm?pg=open-science-cloud

Depolama: Dijital materyallere gerekti�i zaman, sürekli eri�imi sa�lamak için yap�lmas� gereken eylemlerin tümüdür.

DOI (Digital Object Identifier – Say�sal Nesne Tan�mlay�c�): Online ortamda bulunan bir fikri mülkiyeti ya da bu fikri mülkiyetin bir parças�n� tan�mlayan tan�mlay�c�lard�r. https://www.doi.org/

FAIR Presipleri: Ara�t�rma verisi yönetiminde veya Avrupa Aç�k Bilim Bulutu ile ilgili giri�imlerden herhangi birinde yer alan bir k�saltmad�r. Verinin Findable (bulunabilir), Accessible (eri�ilebilir), Interoperable (birlikte çal��abilir), Reusable (yeniden kullan�labilir) olmas� prensiplerine dayanmaktad�r. https://www.go-fair.org/fair- principles/

Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Akademik Ar�iv Sistemi: Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi ara�t�rmac�lar�n�n yay�nlar�na ve ara�t�rma verilerine aç�k eri�im sa�layan ar�ivdir. Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Akademik Ar�iv yaz�l�m� arac�l��yla depolanmaktad�r.

Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Mensubu: Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Akademisyenleri, personeli ve ö�rencileri “Gaziantep �slam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Mensuplar�” olarak adland�r�lm��t�r.

OpenAIRE: �zmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Ba�kanl��n�n orta�� oldu�u OpenAIRE Projesi, Avrupa Komisyonunun aç�k bilim hedefleri do�rultusunda bilimsel yay�n ç�kt�lar�na, aç�k ara�t�rma verilerine ve ara�t�rma bilgisine eri�ime, verileri analiz etmeye olanak sa�layan ve içerik sa�lay�c�lara çe�itli servisler sunan teknik aç�k eri�im altyap� projesidir. www.openaire.eu

ORCID (Open Researcher and Contributor ID): Bilim insanlar�n� ve akademik otoriteleri benzersiz olarak tan�mlamak için kullan�lan alfanümerik koddur. https://orcid.org/

Telif Hakk�: Ki�inin her türlü fikri çabas� ile üretti�i ürünler üzerinde hukuken sahip oldu�u maddi ve manevi haklar�n tamam�d�r.

Uygun Ar�iv: FAIR Prensipleri, OpenAIRE uyumlulu�u, CoreTrust Seal gibi kalite standartlar�n� kar��layan ar�ivdir.

Üst Veri: Bir bilgi kayna��n� tan�mlayan veri kümesi. Ba�ka bir ifadeyle, say�sal bilgilerin ve bilgi kaynaklar�n�n bulunmas�, kimliklendirilmesi, kullan�m� ve yönetimi ile ilgili yap�land�r�lm��, tan�mlay�c� bilgidir.

Veri Yönetim Plan� (Data Management Plan): Ara�t�rmac�lar�n ara�t�rma veri kalitesi, veri payla��m� ve veri güvenli�i konusundaki sorumluluklar�n� nas�l kar��layacaklar�n� gösteren bir araçt�r.

Yay�n: Kurumda bulunan ara�t�rmac�lar�n hakemli yay�nlanm�� (veya yay�nlanmakta olan) çal��malar� olarak tan�mlan�r.